نقاشی، خیال یا واقعیت در آثار مسعود سعدالدین
گالری دیلمان میزبان مجموعه «حیرت در آن»
آثار مسعود سعدالدین با هنربانی جاوید رمضانی همزمان با رونمایی کتاب «حیرت در آن» بعد از حدود ۱۰ سال، جمعه ۲۴ خرداد در گالری دیلمان نمایش داده میشود.
مسعود سعدالدین هنرمندی متعلق به نسل سوم هنرمندان فیگوراتیو و از شاگردان هانیبال الخاص است که سال ۱۳۵۹ از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته نقاشی فارغالتحصیل شد؛ او در میان هنرمندان فیگوراتیو معاصر یکی از برجستهترین هنرمندان این جریان است که به نوعی با دیگر شاگردان الخاص تفاوتهای عمده دارد.
او در استیمنت نمایشگاهاش نوشته: «براى من سالهاست که حال و هوا و جو اثر خارج از بحثهاى تئوریک اهمیت خاصى دارد. یقین دارم اگر از جلوه اولیه یک تصویر ذهنى آغاز کنم انتقال آن ” آن” به تصویر میسر میشود. این تصویر از واقعیت زندگی جاری آغاز میگردد.
من ترجیح میدهم همیشه در جوار واقعیت حرکت کنم. در این رابطه اگرچه واقعیتى دگر گونه یا نو شکل میگیرد اما گمانى از واقعیت بیرونى را با خود حمل میکند و چه بسا نقاشی من تصویر فشرده و لایه لایهای از واقعیتهاى پراکنده باشد.
من از سادگیها مدام در حیرتم. حیرت درک حقایقی که در درون این اتفاقات ساده نهفته است. بازتاب این تحیر، انگیزه شکلگیری کارهای این دوره من است. من تلاش کردم نشان دهم حیرت چگونه در یک اثر متجلى میشود. البته دیگر به نسبیت تصمیمها، حس و تصویر ذهنى (ایماژ) خودم در مقابل ذهنیت و حافظه نقاشى- و چالش مابین این دو در پروسهی کار واقفم.»
سعدالدین در سال ۱۳۶۵ به آلمان مهاجرت کرد، جمعه ۲۴ خرداد پس از سالها نمایشگاه انفرادی از آثارش را در گالری دیلمان در تهران به نمایش خواهد گذاشت. همزمان با این رویداد کتاب هنرمند شامل آثار و گفتگوی وی با جاوید رمضانی هنربان این نمایشگاه رونمایی خواهد شد.
رمضانی در مقدمه این کتاب مینویسد: « سعدالدین نقاشی است که تاریخ زندگیاش با تحولات اجتماعی ما عجین شده. او از نسلی است که در آغاز تحولات انقلاب از دانشگاه بیرون آمد. نسلی که سعدالدین از آن برخاسته کارش را در بحبوحه انهدام نظام اجتماعی و بازسازی مجدد آن در پی باز تعریف هنر مدرن آغاز کرد. این نقاشان گریزی از این تنگنا نداشتند. با فروپاشی پایگاههای دستوری و ایجابی هنر در طبقات حاکمه و اشرافیت گذشته فرصتی ظهور کرد تا هنر در جایگاه واقعیتری مطرح شود. این لمحه تاریخی بدون شک نقطه آغاز مهمی در فرهنگ ما محسوب میشود؛ از این روست که توجه به آثار سعدالدین بدون درک فضای زیستی و روند اندیشهی او واجد دستاورد مهمی نخواهد بود.
سعدالدین در پی دستیابی به پاسخ سوالات اساسی خود و دوستان نقاشاش به منشا مکانی این هنر باز میگردد تا در آرامش و سکوت تعریف جدیدی از هویت و هستی ارائه کند. او تلاش کرده تا هویتی فارغ از فرمهای کهنه تصاویر گذشته را مطرح کند فارغ از احساسات نوستالژیک و سطحی اکسپریو یا صنعت فرمهای مدرنیستی. بازگشت او به فیگورهای واقعگرایانه انسانی برای ظهور لحظههایی است که من آن را نگاه در سکوت مینامم، نگاهی ممتد به طول تاریخ پر رنج تمدن انسان.»
او سال ۱۳۸۹ نیز با نمایشگاهی درگالری هما توجه بسیاری از هنرمندان و منتقدان ایرانی را به خود جلب کرده بود؛ هرچند که پیشتر نیز میان هنرمندان آلمانی و ایرانی شهره شده بود.
بهنام کامرانی، هنرمند، منتقد و مدرس دانشگاه نیز درباره او میگوید: «مسئلهی آقای سعدالدین مسئلهی پیکره، مناسبات و موقعیتاش است. این را در همه کارهایش میتوان دنبال کرد. ولی خب طبیعی است که بر اساس تجربه، یا بر اساس فضایی که نقاش مطالعه میکند، دورههای کاریاش تفاوت میکند. جنبهی نئورئالیسم آثار او را ما کمتر در بین هنرمندان ایرانی میبینیم. هنرمندان کمی هستند که این جنبهی رازآمیز و کانسپچوال را در کارهای رئالیستیشان بتوانید ببینید. جنبهای که کاملاً تخیلی است و با جنبههای شهودی سروکار پیدا میکند، وقتی با آن جنبهی رئالیستیِ کاملاً عقلگرا کنار هم قرار میگیرند، فضای تازهای را شکل میدهند.»
شایان ذکر است نمایشگاه مسعود سعدالدین و رونمایی از کتاب «حیرت در آن» جمعه ۲۴ خرداد در گالری دیلمان افتتاح میشود و تا ۲۱ تیر ادامه دارد. علاقهمندان برای بازدید از این نمایشگاه میتوانند همه روزه به جز شنبهها از ساعت ۱۶ تا ۲۰ در گالری دیلمان به نشانی شریعتی، بالاتر از ظفر، کوچه پورمشکاتی، پلاک ۵۰ مراجعه کنند.