خطی بر مواجهه «نمایشگاه انفرادی کاترین نظری» گالری دنا

یادداشتی برنمایشگاه عکس کاترین نظری (کیوریتور: صمد قربانزاده)

 من همیشه مایلم با اظهار نظر در مورد بی رحمی ذاتی تکنیک فتومونتاژ در نیروی غلبه بر ذهن عکاس تاکید کنم. حقیقت این است که عکاس مجهز به نرم افزار فتوشاپ یا فتوشاپ مجهز به عکاس همان فاصله همیشگی را در بین سه جهان فکری مخاطب، جهان عکس و جهان فکری عکاس بیشتر می کند و این ناهمخوانی تا جایی پیش خواهد رفت که کیوریتور، زن را به عنوان عنصر اصلی مشترک تصاویر کاترین نظری، قهرمان می نامد و در مقابل عکاس، قهرمان داستانش را  روان گسیخته وار در جستجوی بهشت گمشده رها می کند.

فارغ از فاصله ها، عکس ها چیزی بیش از چند تصویر حاصل از عناصر گره خورده بصری در زیر نور اتوموبیل های روسی هستند، حداقل برای من که با چند سوال نه چندان ساده به مصاف خوانش عکس ها می روم و سعی میکنم ارتباط هنرمند با جامعه خود و میزان تاثیر گذاری آثار او را بر مخاطب ارزیابی کنم. مواجهه عنوانی است که سرتاسر، کنش نگریستن مخاطب را تحریک می کند و اتمسفر تاریک در عمده عکس ها علتی بر تامل ناگزیر مخاطب برای خیره ماندن بر اثر است تا خوانش نهایی صورت گیرد. گاها لازم است یک قدم عقب رفت و گاهی در فاصله چندسانتی متری به تصاویر نگریست، اما همچنان توانمندی نظری در کنترل ابزار های فتوشاپ و چیدمان عناصر در تصویر مشهود است. تا جایی که آنها گاها در کثری از ثانیه شبیه به تصاویر ثابت شده از یک بازی کامپیوتری به نظر میرسند اما مواجهه دوباره مخاطب را به درک عمیق تری از تصویر هدایت می کند. و از مخاطب خواستار ماندن در یک سطح نیمه هوشیار می شود تا ضربه نهایی را برای مرحله باور پذیری بزند.(خط پایانی بیانیه کیوریتور: تنهاخیال است که برتری می جوید و ما را هر چی بیشتر در خود فرو می برد)

بمان و بجنگ و یا بگریز، ملغمه ای جدا شده از بخش “من” وجودی، یا همان حوزه آگاهی انسان است که تصمیم گیری بین این دو بر شانه بخشی از مغر به نام بادامه است، و در هنگام خطر در کثری از ثانیه ما را در مواجهه موضوع دهشتناک قرار می دهد و یا اینکه تصمیم فرار می گیرد. بادامه نقش مهمی در بقا و ادامه حیاط ما دارد. مواجهه درمانی شیوه ای موفق و موثر برای درمان فوبیا، ترس و کاهش اضطراب است. این شیوه درمانی مغز را دوباره آموزش می‌دهد تا ارسال سیگنال ترس را هنگام مواجهه با چیزی که خطر واقعی محسوب نمی‌شود، متوقف کند. پاسخ کاترین نظری اما، ماندن و مبارزه در خط مقدم است، با گفتمانی زنانه و بی هیچ سلاح مردانه ای در مقابل خطرهای خیالی تصاویر فتومونتاژ ماهرانه اش.

 سید حمید طبایی – هنردرمانگر و پژوهشگر

تخیل یکی از ارکان مهم در روند زایش اثر هنری است، بخصوص اگر ارائه تصاویر بصورت فتومونتاژرخ دهد تخیل می تواند به مثابه گفت و گویی باشد میان هنرمند و بخش های سرکوب شده ناخودآگاه همچون آمال و آرزوها که از این طریق جنبه عینی به خود گرفته و به تصویردرآیند.همچون اتفاقی که در آثارکاترین نظری رح داده است. آرزوها و آمال سرکوب شده یک زن که در قالب اشکال و المان های مختلف خود را بروز داده اند بال های شکسته و در حال سقوط هواپیماها، اسب زخمی که یارای بلند شدن ندارد، مبلی کهنه و دورافتاده در اطراف شهروالمان های دیگری که تک تک شان می توانند نشان از اتفاقات و گذشته یک فرد باشند. این مجموعه به دنبال نشان دادن تجربیات رمانتیک گونه هنرمند نیست تا از طریق آن بخواهد بر ذهن مخاطب پایکوبی کرده و خود را داغدار اتفاقات گذشته خود بداند. کاترین نظری در این مجموعه سعی می کند پا را از دنیای شخصی و تجربیات زیسته خود فراتر گذارده وزن را در قالب یک شخصیت قهرمان گونه جلوه دهد. زن در آثار او در یک مواجهه پایاپای با گذشته و آینده خود به تصویر کشیده می شود که نه مسلح به توپ و تانک است و نه دیگر سلاح های مدرن. سلاح او ایستادگی و صبر است. زنان در این تصاویر، دربرابر جنگ و خونریزی، زایش و تولدی دوباره را هدیه می دهند. اما این مواجهه خیالی هیچ پیروزی نخواهد داشت، تنها خیال است که برتری می جوید و ما را هر چه بیشتر در خود فرو می برد.

صمد قربان زاده

تخیل ما زنده است، می تواند اتفاقات گذشته و آنچه پیش نیامده را کنکاش، بازسازی و پرداخت کند و آنها را در قالب شکل های گوناگون همچون یک عکس به تصویر کشد.

خاطرات گذشته

تنش های رنگ باخته

حرف های نزده

آتش های نیافروخته

و….

پرداختی ذهنی از بازنمودی که واقعیت را انکار نمی کند، چشم اندازی که خود را نشان داده و رازهایش را فاش می سازد. در آن امور مهم مبتذل می شود و امور اصیل بی مقدار می گردد. گویی هرآنچه مذمت شده در باز تعریف خود، تفسیری تازه یافته است. دریک سو گفتمانی زنانه حاکم است و در سمتی دیگر گفتمان مسلط با هدف روبرو کردن طرف مقابل با خسران، اما غلبه ای اتفاق نیافتاده است. زنان در این مواجهه، مبارزین خط مقدم مقاومت هستند با نگاهی سرد، بی آنکه خود را درگیر کند. می خواهد چیزی بگوید، بی آنکه گفته باشد. مطلوب گمشده ای که پیوسته باید آن را از نو پیدا کرد. در این مواجهه هرکسی مطلوب تمتایش را می جوید. این تمنا از یک فقدان ناشی می شود. فقدان ابژه ای که علت تمتا و آرزومندی است. شاید این فقدان برای گفتمان مسلط، ناشی از سرکوبی باشد که از دیدگاه فروید در مرحله اودیپال رخ داده و او را مجبور به سرکوب نمودن تمام میل و علاقه نسبت به جنس مخالف نموده است و این میل اینجا در قالب یک مواجهه پایاپای برای اثبات خود بروز یافته است. اما این فقدان برای زنان به شکل آرمانی تری بروز می یابد و او را وادار به جستجو برای بدست آوردن بهشت گمشده ای می کند که فارغ از هرگونه نگاه های جنسیت طلبی و قدرت طلبی است. او به دنبال آرمان شهری است فارغ از هرگونه تسلط حاکم و خواستار صلحی پایدار، نگاه و ایستایی سرد و در عین حال محکم زنان در این مجموعه، چیزی را به جز این خواستار نیست.

کاترین نظری