آنارشیسم

حکومت گریزی، ساختار گریزی، اقتدار ستیزی، نام‌های دیگه‌ای هست که برای آنارشیسم (Anarchism) در نظر گرفته شده. آنارشیسم همیشه در وجود مردم جهان بوده، اما اولین بار در قرن 16 میلادی با این نام به کار برده شد. آنارشیسم، مخالف حکومت، ساختار، و سلطه‌ی فرد یا افرادی بر بقیۀ افراد هست. آنارشیسم طرفدار هرج و مرج نیست، از نظر آنارشیسم، باید مشارکت جمعی داشته باشیم تا بتونیم جامعه‌ای ایده‌آل بسازیم. فکر می‌کنم یکی از بزرگترین و معروف‌ترین آنارشیست‌ها، لئو تولستوی باشه. آنارشیسم به دسته‌های مختلفی تقسیم میشه، که جز در برخی موارد، تقریباً شبیه به هم هستند. جالبه که بدونید آنارشیست‌ها، دموکراسی رو، سلطه‌ی اکثریت می‌دونن. بنابراین دموکراسی، یعنی فشار یک اکثریت بر یک اقلیت در جامعه. آنارشیست‌ها وظیفه‌ی دولت رو فقط خدمات‌دهی می‌دونن. دور از هرگونه ساختار، دور از محدودیت، دور از اجبار، دور از قدرت.
دو دسته‌ی مهم آنارشیسم، آنارشیسم رادیکال و آنارشیسم مسالمتجو هستند. رادیکال‌ها، بر این باورند که باید حکومت‌های استکباری رو، و حتی حکومت‌های دموکرات رو، با ترور و خشونت و انقلاب، سرنگون کرد. برعکس، آنارشیست‌های مسالمتجو، که بزرگترین‌ اونها #لئو_تولستوی هست، اصلاً طرفدار خشونت نیستند.
آنارشیست‌های ایرانی در تاریخ، عموماً چپ و رادیکال بودند. همانطور که الان هم می‌بینیم، کسانی مثل شاهین نجفی، هنوز به رادیکالیسم اعتقاد دارن، و به این‌که آنارشیسم، تنها می‌تونه با یک خشم و خشونت همگانی بدست بیاد.
آنارشیسم یک وضعیت ایده‌آل هست که بنظر غیر قابل دسترس میاد، فکر نمی‌کنم که تابحال در هیچ جایی از دنیا این سیستم بوجود اومده باشه، حتی برای مدت کوتاهی.
از طریقی، می‌شه آنارشیسم رو شبیه به لیبرالیسم دونست. با این تفاوت که آنارشیسم، هیچ اعتقادی به حکومت و دولت نداره.

فکر می‌کنم جا داشته باشه کمی در مورد آنارشیسم در کتاب «بینایی» اثر «ژوزه ساراماگو» هم صحبت کنیم. ساراماگو در این کتاب، داره اون ایده‌آلِ آنارشیسم رو به تصویر می‌کشه. اون آگاهی جمعی که همه بهش نیاز دارن تا آنارشیسم بتونه موفق عمل کنه. مردم بعد از کتاب کوری، بعد از اینکه با واقعیت حکومت‌هاشون آشنا شدن، حالا دارن زندگی خودشون رو در دست خودشون می‌گیرن. دیگه شعارهای دولتمردان رو باور نمی‌کنن. و بعد از ترک حکومت، بعد از محو شدن نیروهای پلیس، نه‌تنها آمار جنایت بالا نرفت، بلکه این آمار پایین اومد. و برای مثال، مردم خودشون سارق یک بانک رو دستگیر کردن و به آتش‌نشانی تحویل دادن، نیروهای آتش‌نشانی هم کمی سارق رو نصیحت کردند و بعد سارق آزاد شد. از نظر آنارشیست‌ها، آگاهی مهم‌ترین چیزیه که تو موفق عمل کردن این ایدئولوژی نقش داره.